Vol 59 Nr 5 (1982)
Artikel
-
Onderwijsvoorbereiding door ervaren leerkrachten
In (lil artikel wordt verslag geilaaii van een recentverrieht onderzoek naar planningsgedrag vanervaren leerkrachten. Enerzijds wordt hiermeeeen tendens gevolgd, namelijk door het belangvan de cognitieve psychologie hij het onderzoeken de ecologische benadering daarbij te henadriikken. Anderzijds is getracht deze op kritische^vijze te hanteren, door op een aantal, vooralmethodologische, problemen te wijzen die een apriori toepassing van cognitief psychologischemodellen kent. Er wordt ingegaan op een aantaliispecten van onderwijsplanning door ervarenleerkrachten. Aan de orde komen:a. de relatie nissen planningsi)roces en planning.sopgave;b. de stijlen van planning;c. de gehanteerde didactische principes encomponenten bij onderwijsplanning;d. de male waarin ecologische valide data t.b.v.de bovengenoemde aspecten te verkrijgen zijn.
-
Problemen van beginnende leraren: uitkomsten van een literatuurrecherche
Dit artikel geeft een samenvatting van de uitkomsten van 51 studies die sinds i960 zijn verschenen over de problemen van beginnende leraren in het basis en voortgezet onderwijs.Via een procedure van 'vote counting' zijn 64problemen geïdentificeerd, waarvan de 20voornaamste worden vermeld. De acht problemen die het meest genoemd worden zijn (involgorde): orde, het motiveren van de leerlingen, het omgaan met verschillen tussen leerlingen, het beoordelen van de leerprestaties van deleerlingen, de betrekkingen met de ouders, onvoldoende en/of gebrekkige leermiddelen, hetomgaan met individuele probleemleerlingen entijdgebrek door de zwaarte van de laak.
-
Basisalgoritmen in het wiskunde-onderwijs op de basisschool
We beginnen onze beschouwing over het wiskundige cijferen met een schets van de algemene kenmerken. Het belangrijkste verschil met de traditionele aanpak blijkt het streven naar inzichtin de cijferprocedures te zijn. Daarna wordt eenbeschrijving van de vakdidactische en anderwijsleertheoretische achtergronden van het wiskundige cijferonderwijs gegeven, waarbij de implicaties van het werk van resp. Dienes, Bruner,I'iaget, Gal'perin en Resnick aan de orde komen. In de derde paragraaf beschouwen icc deknelpunten in de cijj'erleergang zowel van detheoretische gezichtshoek als van de kant van hetonderzoek, waarbij naar voren komt dat vooralde kwesties van de toepasbaarheid en leerstofordening als kritische punten aangemerkt moetenworden punten die ook in de theoretische omkledingen van het wiskundige cijferen onvoldoende aandacht gekregen hebben. Dan volgteen indicatie van een alternatieve opzet, welkekort aangeduid kan worden als geïntegreerd cijferen volgens het principe van de progressieveschematisering. En ii't' eindigen met een samenvattend overzicht.
-
Het Duitse 'leerlingwezen':een voorbeeld voorNederland?
Door dc (jcugd)werkloosheid neemt de aandacht voor de beroepsopleidingen toe. Middelshet verbeteren van de opleidingen en/of hetuitbreiden van capaciteit wordt geprobeerd dekansen van met name de jongeren op een arbeidsplaats te verhogen. Zo stelde het Ministerie van Sociale Zaken onlangs vijfendertigmiljoen beschikbaar voor de opleidingen in hetkader van het ieeriingwczcn (onder meer voorde creatie van pseudoarbeidsplaatsen) enbreidde O. en W. haar experimenten met vernieuwingen in de opleidingen voor 16 tot 18jarigen uit met kort middelbaar beroepsonderwijs (met name bedoeld om de beroepsperspectieven voor jongeren te verbeteren diethans 'tussen wal en schip' vallen). De plannenvan staatssecretaris Hermes om tot het oprichten over te gaan van een vierde pedagogischcentrum voor het 'beroepsonderwijs' (leerlingwezen, participatieonderwijs en . .. overigm.b.o.?) getuigen eveneens van toenemendebelangstelling voor de beroepsopleiding(cn). De voornoemde publikatie had tot gevolgdat een ruim denkend econoom als Tinbergenzich betreffende de problematiek van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, behalve op OostEuropa (polytechnische vorming), ook op het 'duale System' in de B.R.D.ging oriënteren. Dit gegeven en het feit datWesterhuis (1982) in het kader van haar stageen scriptie bij de S.E.R. bezig was met eenverkenning van het leerlingwezen in ons land,vormde een aanleiding om eens naar deB.R.D.variant van het leerlingwezen te kijken. We bezochten in WestBerlijn het Bundesinstituut für Berufsbildung (het B.I.B.B.),een onderzoeks en ontwikkelingscentrumvoor met name het 'duale System''. Kan Nederland iets van de opzet van en de aanpakbinnen het Duitse leerlingwezen leren?
-
Geesteswetenschappelijke pedagogiek
Hintjes" dissertatie betreft een in Nederlanduniek onderzoek dat zich laat lezen als eenoverzichtelijke inleiding in de geesteswetenschappelijke pedagogiek. De auteur bakentdeze regio binnen de pedagogiek duidelijk af:het zijn de publikaties van de zg. Dilthey Nohlschool en van hen die zich minder ook doorNohl maar vooral door Dilthey hebben lateninspireren (FrischeisenKöhler, Spranger,Litt). Daarbij geeft Hintjes aan dat anderecommentatoren de aanduiding 'geesteswetenschappelijke pedagogiek" op een breder terreinvan publikaties betrekking laten hebben danhij zeifin dit proefschrift doet. Bij constateringen van deze aard blijft het echter: Hintjesbeargumenteert de eventuele juistheid van zijnzienswijze in dezen eigenlijk nauwelijks. Opzich lijkt me tegen zijn afgrenzing geen bezwaar te bestaan, maar het had de volledigheidgediend als Hintjes had laten zien dat het predikaat 'geesteswetenschappelijk" (in het algemeen, maar ook in de Engelse pedagogischevaktaal, en in kringen van bijvoorbeeld antroposofcn) in zeer wijde zin gebruikt kan worden; wijder nog dan hij zelf memoreert als hijde opvattingen van o.a. Danner of Herrmannin dezen noemt. Deel I is geheel gewijd aan een beschouwingover de manier waarop de geesteswetenschappelijke pedagogiek poogt de 'verwevenheidvan de wetenschappelijke bezinning met hetopvoedingsproces in het leven van alledag totuitdrukking (te) brengen" (blz. 35) onder deerkenning van het uitgangspunt dat de opvoedingswcrkelijkheid de pedagogische theorievorming fundeert. Hintjes geeft daarbij duidelijk aan dat voor deze pedagogiek de kennisverwerving van de levende praktijk nooit totafgeronde resultaten kan leiden, omdat ooknietrationele elementen (zoals intuïtie en gevoel) bij het komen tot theorie een rol spelen,en bovendien nog eens erkend wordt dat hetleven uiteindelijk nimmer 'tot in haar diepstegrond volledig in begrippen" gevangen kanworden (blz. 41). Zo neemt het probleem vande autorejlectie van het leven ongeveer een derde deel van de gehele studie in beslag. In deel IIkomen dan de overige, bovengenoemde, categorieën aan de orde.
-
De grootte van scholen voor voortgezet onderwijs en het welbevinden van de leerlingen
In dit artikel worden de opzet en de belangrijkste bevindingen weergegeven van een onderzoek naar de relatie tussen de grootte van scholenvoor voortgezet onderwijs (lbo, mavo, havo,vwo) en het welbevinden van de leerlingen opdie schoten. In het eerste gedeelte van het artikelwordt de aanleiding tot het onderzoek en deprobleemstelling van het onderzoek beschreven,terwijl tevem de belangrijkste variabelen in helonderzoek warden beargumenteerd en gedefinieerd.
-
De marxistisch-leninistische opvatting over historischepedagogiek in de D.D.R. (ca. 1965-1980)
Van 1965 af werd in de D.D.R. een einde gemaakt aan de stiefmoederlijke behandeling vande historische pedagogiek. Onder invloed vaneen herbronning in de marxistischleninistischewetenschapsleer bleek dat de histori.sche pedagogiek in het kader van de pedagogische én dehistorische wetenschappen een eersterangsrolmoest gaan vervullen. Op vandaag biedt dezewetenschap achtereenvolgens een wezenlijkehulp bij de verdere ontsluiting van het 'democratische' erfgoed, hij de socialistische vormingvan de massa en van het lerarenkorps, bij deoplossing van de hangende pedagogische problemen, bij het uitstippelen van het toekomstigebeleid en bij de strijd tegen het Westerse imperialisme. Dank zij de goed uitgebouwde infrastructuur heeft het liLstorischpedagogisch onderzoek in OostDuitsland blijkbaar een hogevlucht genomen, wat uiteraard niet belet dat deeenzijdige interpretatie van de (opvoedings)geschiedenis op kritiek werd onthaald.
-
Verslag van hetAERACongres 1982 te New York
De AERAconfcrcntie vond dit jaar plaats inNew York van 19 t/m 23 maart. Gedurende devijf congresdagen waren er meer dan 800 bijeenkomsten met in totaal bijna 3()()() lezingen.De wijze waarop dit congres georganiseerd wasverdient alle lof. Vrijwel alle activiteiten verliepen geheel volgens plan. Dank zij een systematisch en overzichtelijk programmaboek konieder van de ± 6800 deelnemers zijn eigen weguitstippelen en zonder moeite vinden. Door een betrekkelijk strenge selectieprocedure kon worden bereikt dat de meeste lezingen van een redelijk niveau en gehalte waren. Dit kon helaas niet worden gezegd van dewijze waarop de lezingen gepresenteerd werden. Dit liet opmerkelijk vaak te wensen over,soms zelfs zo dat de lezingen niet te volgenwaren.
