Vol 55 Nr 5 (1978)
Artikel
-
Bevrijding van het kind. Een analyse van het verschijnsel gezag
Het schijnt niet iedereen duidelijk te zijn, dat kinderen niet> hun leven gevraagd hebben en dat dus het eerste"^isfeit van geboorte en ontvangst van het kind dat derVerantwoordelijkheid is voor de conceptie en geboorte vankind. Niet 'gezag' of 'macht' of 'geweld', waarvanpendel vol zit. Verantwoordelijkheid veronderstelt bel^ouwbaarheid en een mate en wijze van bekwaamheid,^ok deze basiskategorieën ontbreken bij Mendel. En^mee is het onmogelijk geworden op pedagogisch^fantwoorde wijze over (pedagogisch) 'gezag' teSchrijven. Of het zij dan louter negatief. Dit doet niets af^ het feit, dat de vertaling van mej. Nagel onze volleWaardering verdient. Zij kon het boek niet voor hemOpnieuw bedenken en herschrijven.
-
Functies van afsluitingen: een opsomming
Examens, of algemener, afsluitingen, worden nog weinig bestudeerd vanuit het gezichtspunt van de functies die ze in en voor het onderwijs vervullen,^^^olg is dat examenproblemen, zowel in discussie^ 'n onderzoek, veelal los worden gezien van de^^^tschappelijke en pedagogische doelstellingen1 het onderwijs.
-
Gelijke kansen in het onderwijs
De roep om gelijke kansen in het onderwijssysteem is tegenwoordig zo wijd verbreid dat men zou aannemen, dat allen precies weten wat daarmeewordt bedoeld. In feite is het echter zo, dat iedereenachter deze eis kan staan, omdat iedereen er zich watanders onder voorstelt. Ook diegenen, die graagalles aan een kritische analyse onderwerpen,schijnen hierop geen uitzondering te maken en zichniet al te zeer af te vragen of de eis van gelijke kansenook redelijk en verdedigbaar is. Daarom zal hiergetracht worden om na te gaan of de belangrijksteinterpretaties van de eis van gelijke opleidingskansen op zichzelf zonder tegenstrijdigheden zijn en ofdeze niet soms met andere eisen in tegenspraakraken.
-
Op bergwandeling met Klauer
Goede conceptuele analyses zijn nooit weg, zelfs niet in een tijdschrift met een uitgesproken empirische oriëntatie zoals 'Pedagogische Studiën'. Hetveelvuldig ge en misbruikte begrip '(on)gelijkheidvan onderwijskansen' blijkt aan een dergelijke analyse toe te zijn, gezien het feit dat binnen enkele jarenvanuit verschillende gezichtshoeken pogingen zijnondernomen tot begripsverheldering te komen. Omslechts enkele voorbeelden te noemen: in hetzelfdejaar, 1975, waarin Matthijssen in een artikel over'Sociale ongelijkheid van onderwijskansen' tot eenvijftal verschillende definities van 'gelijke kansen'komt, publiceert Coleman een artikel 'What isMeant by 'an Equal Educational Opportunity',waarin hij exact eenzelfde onderscheid aanbrengt alsKlauer in zijn artikel, nl. tussen 'equality of inputschool resources' en 'equality of results of schooling'.'
-
De relaties tussen technisch lezen en begrijpend lezen op twee leeftijdsniveaus
In dit onderzoek zijn de relaties nagegaan tussentechnisch lezen en begrijpend lezen op twee leeftijdsniveaus (leerjaren 3 en 6).Technisch lezen wordt omschreven als het vormenvan woorden en eventueel zinnen met behulp vanvrijwel uitsluitend fonologische en morfologische informatie. Dit proces van analyseren en synthetiseren van letters en woordfragmenten tot woordengaat aan de betekenisontlening vooraf. Bij de gevorderde lezer is het technisch lezen geautomatiseerd;de lezer leest direkt naar betekenis en zal optimaalgebruik maken van syntactische en semantische informatie in de tekst.Technisch lezen en begrijpend lezen gaan zichverzelfstandigen. Op grond van deze visie zijn eentweetal hypothesen geformuleerd.1. Technisch lezen is in de lagere leerjaren voorwaarde voor begrijpend lezen;2. Inde hogere leerjaren is begrijpend lezen minderafhankelijk van technisch lezen en wordt meerbepaald door taalbegrip.Technisch lezen is gemeten met behulp van deEenminuuttest van Brus en Voeten (1973) en deLeesvaardigheidstest van Wiegersma (1971). Voorbegrijpend lezen is gebruik gemaakt van de Stilleestoet s van Bakker (1972); taalbegrip is gemeten doormiddel van de Grammatikaleanalysetest van VanGeert (1977), de subtest Overèenkomsten van deWISC en de subtest Verbale absurditeiten van deStanfordBinet. Het onderzoek vond plaats in enkelederde en zesde klassen van een drietal lagere scholen in Groningen (n =169).
-
First Congress on Education (Canada)
De conferentiegangers ontvingen bij de start tweehandzame boekwerkjes: het ene bevatte het programma enhet andere de 324 wel zeer bondige abstracts. Hetvierdaagse programma was opgebouwd uit drie onderdelen: inleidingen door gastsprekers, papervoordrachten ensightseeing (o.a. een functioneel bezoek aan het sciencecentre).
-
Creatief denken
In het boekje nemen opdrachten voor de leraar en deleerling een ruime plaats in. Degenen die echt met dez^opdrachten zouden willen werken, moeten echter zf"nogal wat uitzoeken. Oplossingen zijn soms wel, soms niejgegeven, het klasse niveau is niet vermeld, in een enkegeval is de opdracht zelf te ruim geformuleerd. Kortom'de lezer die zich aan het volkomen denkproces wil wagenheeft hier in alleriei opzichten de kans met een eigen crea'tieve inbreng te komen. En de lezer, die het bij het onV''komen (denk?)proces van het eenvoudigweg kennis verg»'ren wil laten, treft in dit boekje een prettig leesbaar eninformatief overzicht van de belangrijkste wetenswaardig'heden en standpunten op het gebied van het creatiedenken.
-
Enkele aspekten van een interdisciplinaire Onderwijskunde
Dit artikel wil een bijdrage leveren aan de diskussiede ontwikkeling naar een interdisciplinaireOnderwijskunde. Het geeft een overzicht van deAchtergronden van het verschijnsel en omschrijvingen van het begrip interdisciplinariteit. Verder^knaleert het een aantal aspekten die bij deOntwikkeling naar een interdisciplinaire onderwijs^unde problematisch lijken. Vervolgens wordt één van deze vragen, namelijk de("'■flag op welke aspekten van het wetenschapsbedrijf'Interdisciplinariteit kan aangrijpen, voor de ontwikkeling van de interdisciplinaire ondenvijskiinde^ader uitgewerkt. Daarbij gaat het om theorievor'^ing, onderzoek, onderwijs en om de bestuurlijke'^''Sanisatie. Bij de ontwikkeling naar een interdisciplinaire wetenschap spelen deze aspekten een rol en^en kan zich niet tot één van deze aspektenoeperken. Dit laatste lijkt een van de grootste^iMkelblokken voor de vormgeving van de interdis'^Iplinaire onderwijskunde. Overigens is er bij debeschouwingen van uit gegaan, dat een interdisci"{{inaire onderwijskunde vorm krijgt binnen de''^ciplinaire organisatie van de huidige universitaire'^''Uktuur. Tenslotte wordt een perspektief geschetst■a.v. de oplossing van de gesignaleerde problemen.
-
Afsluitingen en gelijke kansen in het onderwijs
'Gelijke kansen voor ieder kind' is in de Westerse onderwijswereld een vertrouwde uitspraak geworden. Vele veranderingen in het onderwijs werden enworden onder de vlag van 'gelijke kansen ingevoerd. Het begrippenpaar 'gelijke kansen' verwijstechter naar een geheel van opvattingen m.b.t. derelatie onderwijs en maatschappij. Opvattingendie consequenties hebben voor de benadering vanhet onderwijs en voor ons vooral hier interessantconsequenties hebben voor de organisatie vanafsluitingen.
-
Zes weken televisie: agressie en affiliatie nader bekeken
In dit onderzoek hebben wij een aantal in de periodevan 6 maart tot 16 april uitgezonden televisieprogramma's die frequent door kinderen werdenbekeken, geanalyseerd op daarin opgetredenagressief en affiliatief gedrag.Gevonden werd dat deze programma's meeragressie dan affiliatie bevatten. Met name in decategorie drama werd relatief de meeste agressievertoond, maar ook de categorie kinderprogramma's bevatte relatief veel agressie. Opvallend wasverder dat in de tydens vroege avonduren uitgezonden programma's er een duidelijke agressie piek optrad. Dat in het televisieuurtje by uitstek zoveelagressie voorkomt geeft wel te denken, temeer omdat de meeste onderzoekers het erover eens zijn datagressieve televisiebeelden een schadelijke invloedop kinderen kunnen hebben.
-
'Assessing teacher effectiveness'
De konferentie werd ingeleid door Yoloye (Nigeria). Inzijn lezing zette hij uiteen dat, voorafgaande aan debeantwoording van de effektiviteitsvraag, een drietalsubvragen gesteld moet worden: 'What is the teacherexpected to do; What is he trained to do; What is heequipped to do'? Gekonstateerde diskrepanties in deantwoorden tussen deze subvragen kunnen (in elk geval inveel ontwikkelingslanden, maar zeker niet alleen daar!)verhelderend werken bij het zoeken naar oorzaken vaneffektiviteitsproblemen. Aan de hand van het voorbeeldvan de onderwijzer in de rurale gemeenschap in eenontwikkelingsland lichtte hij vervolgens toe op welke wijzede verwachtingen die de gemeenscha van een leerkrachtheeft in betrekkelijk korte tijd drastisch kunnen veranderen. Als hulpmiddel bij de beoordeling van het leerkrachtgedrag pleitte hij voor het opstellen van profielen van"ideaal" observeerbaar leerkrachtgedrag, vnl. geïnspireerd door (modifikaties van) het interaktieanalyseschema, waarbij overigens niet werd aangegeven op welkewijze deze profielen tot stand moesten komen. Vervolgenswerden enkele resultaten gepresenteerd uit onderzoek dataan de universiteit van Ibadan is uitgewerkt. Alsvoornaamste oorzaak van de geringe toepasbaarheid vande onderzoeksresultaten op dit gebied werd het ontbrekenvan een 'theory of Instruction' genoemd.
-
Die Angst des Lehrers vor seinem Schüler
De eerste sessie behandelt de herinneringen aan de school. De seminarleider verzoekt alle deelnemers zich deeerste schooldag te herinneren en hiervan aan de groepverslag te doen. Uit de analyse van de eerste seminarsessiekonkludeert Brück dat de herinneringen aan de eersteschooldag zich vooral kenmerken door de gespannen enhoopvolle verwachtingen op het nieuwe, spoedig echter bijde meesten gevolgd dc)or teleurstellingen. Vooral de nogalabrupte en agressieve konfrontatie met leereisen leidt totdeze teleurstellingen. Ten aanzien van de herinneringenaan de laatste schooldag konsUiteert Brück bij vrijweliedereen de examenangst. In de besprekingen van ditsessiethema wordt vrijwel door geen enkele deelnemergesproken over leerinhouden... veelmeer wordt daarentegen melding gemaakt van emotionele relaties en ervaringen met afzonderlijke leraren. De persoonlijkheid van eenleraar wordt, meer dan zijn vak, door de leerling in hetaanvankelijk door amnesie geblokkeerde geheugen behouden.
