Vol 94 Nr 6 (2017)

Gepubliceerd: 2017-01-01

Artikel

  • De transitie van leerlingen naar het secundair onderwijs: Een verkennende studie naar het advies van leerkrachten zoals besproken tijdens oudercontacten

    E. Sneyers, J. Vanhoof, P. Mathieu

    Onderwijssystemen worden gekenmerkt door verschillen in de manier waarop leerkrachten leerlingen oriënteren naar het secundair onderwijs. In het Vlaams liberale onderwijssysteem vervult de leerkracht van de lagere school een sleutelrol, gezien het grote belang van diens advies dat wordt besproken tijdens oudercontacten. Deze studie heeft als doel om te onderzoeken: (1) hoe leerkrachten hun advies communiceren tijdens oudercontacten in termen van de inhoud en (2) welke percepties van leerkrachten de basis vormen van het advies. Aan de hand van een kwalitatieve en inductieve onderzoeksopzet werden observatiedata verzameld van 36 oudercontacten. De resultaten tonen aan dat het advies sterk gedifferentieerd is, waarbij de leerkrachten meer de nadruk legden op hun studieadvies en op de studiekeuzeopties op korte termijn. Hoewel instromen in de A- of B-stroom de eerste keuze is die leerlingen en ouders dienen te maken bij aanvang van het secundair onderwijs, werd deze keuzeoptie door de leerkrachten vrijwel niet opgenomen in hun studieadvies. Tot slot vormen vooral percepties van leerkrachten over kenmerken van de secundaire school (zoals de mogelijkheid voor leerlingen om hun schoolloopbaan te voltooien in dezelfde school) en over leerlingkenmerken (zoals hun schoolresultaten) de basis van respectievelijk het school- en studieadvies

  • De onderzoekende houding en literatuurgebruik in onderzoekende basisscholen: een exploratie

    L. Bergh den van , A. Ros, M. Vermeulen, E. Rohaan

    Er wordt veel belang gehecht aan een onderzoekende houding van en literatuurgebruik door leraren. Over de mate waarin leraren over een onderzoekende houding beschikken en gebruik maken van kennis uit onderzoeksliteratuur is echter nog weinig bekend. Het concept onderzoekende houding is zowel in de praktijk als in de literatuur niet eenduidig gedefinieerd. In deze studie wordt getracht een bijdrage te leveren aan inzicht in het concept onderzoekende houding en de verbinding met literatuurgebruik. De vraag of leraren die in hun opleiding of binnen hun school ervaring opdoen met praktijkonderzoek beschikken over een meer onderzoekende houding en vaker literatuur gebruiken om hun onderwijs te verbeteren staat centraal. De daarvoor ontwikkelde digitale vragenlijst is door 342 leraren ingevuld. Dit zijn leraren van 16 basisscholen waar het (willen gaan) uitvoeren van praktijkonderzoek om het onderwijs te verbeteren speerpunt is. Met beschrijvende analyses, t-testen en lineaire regressieanalyses zijn verschillen tussen groepen leraren op basis van ervaring met praktijkonderzoek in hun opleiding en/of school onderzocht. Leraren schatten hun eigen onderzoekende houding en literatuurgebruik relatief hoog in. Er blijkt een positieve relatie te zijn tussen de ervaring die leraren hebben opgedaan met het doen van praktijkonderzoek en hun inschatting over verschillende aspecten van hun onderzoekende houding en literatuurgebruik.

  • Twee interventies gericht op de ontwikkeling van professionele kennis om het vak Frans te onderwijzen in

    M. Evens, J. Elen, F. Depaepe

    Omwille van de sterke invloed van professionele kennis van leraren op hun onderwijskwaliteit en op de leerresultaten van hun leerlingen is het belangrijk dat de lerarenopleiding optimaal inzet op de ontwikkeling van professionele kennis bij toekomstige leraren. Het is echter onduidelijk hoe de lerarenopleiding zo goed mogelijk kan bijdragen aan de ontwikkeling van professionele kennis. In twee interventiestudies over professionele kennis met betrekking tot het onderwijzen van het vak Frans (pedagogical content knowledge ‘PCK’, pedagogical knowledge ‘PK’ en content knowledge ‘CK’) werd nagegaan in welke mate een systematisch ontworpen, taakgerichte aanpak een bijdrage levert aan de ontwikkeling van professionele kennis, of het noodzakelijk is om PCK, PK en CK expliciet aan te bieden in de lerarenopleiding, en of het geïntegreerd aanbieden van PCK, PK en CK tot betere resultaten leidt dan het gesegregeerd aanbieden van deze kennisdomeinen. Er werden instrumenten ontwikkeld om PCK, PK en CK te meten en de studies volgden een quasi-experimentele opzet. De resultaten tonen aan dat een taakgerichte, systematisch ontworpen aanpak wenselijk is in de lerarenopleiding, dat het noodzakelijk is om PCK, PK en CK expliciet aan te bieden aan toekomstige leraren, en dat een geïntegreerde aanpak tot dezelfde PCK-ontwikkeling leidt als een gesegregeerde aanpak.

  • Zeven kansen ter versterking van de opleidingen Onderwijswetenschappen

    J. Elen, R.H. Mulder, B. Hout-Wolters van , D Suijsmans

    In het voorjaar van 2017 hebben in Nederland beperkte opleidingsvisitaties plaatsgevonden voor de opleidingen Onderwijswetenschappen. Binnen het panel werd naar aanleiding van de visitaties gereflecteerd op de vraag welke kansen er liggen die de opleidingen Onderwijswetenschappen kunnen benutten om zich nog verder te versterken. In de discussiebijdrage wordt beschreven hoe de opleidingen (elk afzonderlijk maar ook in onderling overleg en/of in gezamenlijke actie) de kans kunnen aangrijpen om: •over de volle breedte van het onderwijsonderzoek te reflecteren, •de diversiteit van de onderwijspraktijk te tonen. •nieuwe doelgroepen aan te boren. •te interageren met andere disciplines en de (inter)nationale samenleving. •evidentie uit onderwijsonderzoek te benutten. •integratieve onderwijsdoelen op programmaniveau na te streven. •professionalisering te richten op het versterken van proactief handelen.