Manuscript indienen
Schrijfdagen VPO en Pedagogische Studiën!
Schrijven, schrijven, schrijven: drie dagen (10-12 april) focus op schrijven! Klinkt jou dat als muziek in de oren? Meer info
Vol 78 Nr 2 (2001)
Gepubliceerd:
2001-01-01
Artikel
-
Leren van professionals: onderzoek naar leren-op-dewerkplek van docenten
In deze bijdrage staat de relevantie van een nieuw ontwikkeld theoretisch model voor het leren op de werkplek van docenten centraal. Leren op de werkplek is geconceptualiseerd als het uitvoeren van professionele activiteiten, dat wil zeggen activiteiten die docenten helpen zich professioneel te ontwikkelen. De vraagstelling die in dit artikel centraal staat is tweeledig: In welke mate voeren docenten professionele activiteiten uit en welke factoren bevorderen of belemmeren dit? In een surveyonderzoek zijn data verzameld bij 542 docenten in het voortgezet onderwijs. In totaal is van 21 professionele activiteiten de frequentie vastgesteld, terwijl van 15 factoren op zowel individueel niveau als op het niveau van de taak en de werkomgeving het effect op het uitvoeren van professionele activiteiten is vastgesteld. De resultaten geven aan dat er grote individuele verschillen bestaan in de frequentie van professionele activiteiten. Daarnaast luidt de conclusie dat één theoretisch model niet adequaat is inzake het leren op de werkplek van docenten, omdat dit leren zich voltrekt op verschillende domeinen en op deze domeinen met een wisselend complex van factoren samenhangt.
-
Opleiden op de werkplek vanuit veranderkundig perspectief
Innovatietheoretisch wordt het slagen van verandering van mensen en organisaties toegeschreven aan de interactie tussen veel factoren die het veranderingsproces beïnvloeden. Verandering in organisaties brengt met zich mee dat medewerkers vaak andere taken moeten verrichten en daartoe nieuwe kennis en vaardigheden moeten verwerven. In het in dit artikel beschreven onderzoek gebruiken de organisaties daartoe het middel werkplekopleiding. De invoering van een werkplekopleiding is echter een innovatie op zich. Werkplekopleiden ingezet als middel om organisatieverandering te bevorderen, betekent dat deze vorm van opleiden eerst moet worden geaccepteerd, geadopteerd en geïmplementeerd. In (inmiddels klassieke) studies van Fullan (1982, 1991, 1998) wordt in het proces van veranderen een onderscheid gemaakt in drie subprocessen: adoptie, implementatie en institutionalisatie. Daarnaast blijkt veel onderzoek naar de aanpak van het proces van onderwijsverandering te zijn opgezet vanuit een drietal perspectieven: technologisch, politiek en cultureel. Het verloop van veranderingsprocessen wordt beïnvloed door interventies vanuit deze perspectieven. In deze bijdrage worden de verschillende perspectieven gecombineerd met factoren die gevonden zijn bij de adoptie en de implementatie van de innovatie werkplekopleiden. Daarmee ontstaat zicht op een aantal voorwaarden voor het succesvol toepassen van deze innovatie.
-
Effectiviteit van een werkplekopleiding voor Baliemedewerkers
Verslag wordt gedaan van een onderzoek naar een werkplekopleiding voor baliemedewerkers waarin twee vragen centraal stonden: 1) Is de opleiding effectief? 2) Welke factoren verklaren de effectiviteit van deze opleiding? Bij meerdere groepen respondenten (cursisten, hun mentoren en opleiders) is met behulp van vragenlijsten en een kennistoets data verzameld. Uit de data blijkt dat de opleiding resulteerde in het gewenste gedrag aan de balie en dat er ‘near transfer’ van het gedrag optrad. De cursisten beschikten echter over onvoldoende kennis die nodig was voor het baliewerk. De factoren die de sterkste invloed uitoefenden op de opleidingseffecten waren cursistkenmerken en kenmerken van de werkomgeving.
-
Epiloog: Van opleiden op de werkplek naar leren op de werkplek
In this Epilogue some comments are made on the papers in this issue and lines for future research are sketched. There is evolving a typical Dutch trend of studies into training and learning on the job. However, research into the work process as learning site and into the learning potential of the actual job has been underrepresented. The model of the learning potential of jobs is introduced as an analytical tool. The learning potential refers to the likelihood that learning processes will occur in a particular job situation. This likelihood depends on the available competencies and learning abilities of the employee; the willingness to learn of the employee; the learning opportunities on the job and the availability of training on-the-job, including relationships and mutual influences of these factors. With regard to learning opportunities relevant characteristics of structure, content, information environment and social environment in the work situation are emphasized. Studies presented in this issue are neglecting the work itself as a learning source. Future research should focus on the learning potential of jobs, more specifically, the possibilities to integrate work and learning and to develop new work based learning models, rather than just analyse the workplace as a place to deliver training. In this way research can contribute better to life long learning and the development of the organisations as qualifying organisation and learning environment.
