Opleiden op de werkplek vanuit veranderkundig perspectief

Samenvatting

Innovatietheoretisch wordt het slagen van verandering van mensen en organisaties toegeschreven aan de interactie tussen veel factoren die het veranderingsproces beïnvloeden. Verandering in organisaties brengt met zich mee dat medewerkers vaak andere taken moeten verrichten en daartoe nieuwe kennis en vaardigheden moeten verwerven. In het in dit artikel beschreven onderzoek gebruiken de organisaties daartoe het middel werkplekopleiding. De invoering van een werkplekopleiding is echter een innovatie op zich. Werkplekopleiden ingezet als middel om organisatieverandering te bevorderen, betekent dat deze vorm van opleiden eerst moet worden geaccepteerd, geadopteerd en geïmplementeerd. In (inmiddels klassieke) studies van Fullan (1982, 1991, 1998) wordt in het proces van veranderen een onderscheid gemaakt in drie subprocessen: adoptie, implementatie en institutionalisatie. Daarnaast blijkt veel onderzoek naar de aanpak van het proces van onderwijsverandering te zijn opgezet vanuit een drietal perspectieven: technologisch, politiek en cultureel. Het verloop van veranderingsprocessen wordt beïnvloed door interventies vanuit deze perspectieven. In deze bijdrage worden de verschillende perspectieven gecombineerd met factoren die gevonden zijn bij de adoptie en de implementatie van de innovatie werkplekopleiden. Daarmee ontstaat zicht op een aantal voorwaarden voor het succesvol toepassen van deze innovatie.