Leren op afstand of afstand tot leren? Ervaringen van basisschoolleerkrachten bij het vormgeven van leesonderwijs tijdens de eerste schoolsluiting

Samenvatting

In het basisonderwijs speelt de leerkracht een belangrijke rol bij leren lezen. Door de
schoolsluiting in 2020 moesten leerkrachten hun leesonderwijs op afstand inrichten
in de thuisomgeving van de leerlingen. Dit onderzoek bracht in kaart welke doelen basisschoolleerkrachten nastreefden bij dit noodgedwongen leesonderwijs op afstand,
binnen welke omstandigheden zij dit moesten vormgeven en welke (on)mogelijkheden zij
hierbij ervoeren. Uit inhoudsanalyse van vragenlijsten (N=37) en interviews (N=10) bleek
een grote verscheidenheid in onder andere aanbod, tijdsplanning, groepsgrootte en inzet
van digitale middelen. De ervaren (on)mogelijkheden liepen ook uiteen en bleken samen
te hangen met de omstandigheden van alle betrokken actoren (leerling, leerkracht, ouders), de (digitale) leeromgevingen en de beoogde doelen (leesprestatie, leesmotivatie
en/of sociaal-emotioneel welbevinden). Voor alle leerkrachten bleken interactieve instructie, met name voor technisch lezen, het monitoren en reguleren van het leerproces van de leerling op afstand en het faciliteren van samenwerking tussen leerlingen uitdagend, zo niet onmogelijk.
Deze bevindingen dragen bij aan verklaringen voor de uiteenlopende effecten van de schoolsluiting en bieden aanknopingspunten voor de vormgeving van leesonderwijs, waarbij betrokken actoren (b.v.
ouders en leerkrachten) uit de thuisomgeving en de schoolomgeving meer samen optrekken
- al dan niet op afstand.