Ontwikkeling van kritische en nieuwsgierige leraren? Onderzoekend vermogen in leerlijnen onderzoek van lerarenopleidingen basisonderwijs

Samenvatting

De afgelopen decennia is steeds meer aandacht gekomen voor onderzoek en ontwikkeling van onderzoekend vermogen bij studenten binnen het hoger beroepsonderwijs. Deze studie is gericht op de analyse van de ontwikkeling van het onderzoekend vermogen in curricula van verschillende lerarenopleidingen basisonderwijs (pabo’s). Documenten van 19 opleidingen aan verschillende hogescholen in Nederland zijn geanalyseerd. Het onderzoek is uitgevoerd in twee fases: in de eerste fase is gekeken wat pabo’s beogen met studentonderzoek in de opleiding. Hierbij werden zes aspecten onderscheiden. In de tweede fase is onderzocht hoe deze aspecten geoperationaliseerd zijn in de beschreven leerlijn van het beoogd curriculum. Resultaten laten zien dat het aspect onderzoeksvaardigheden bij alle opleidingen uitgebreid beschreven is in beoogde leeruitkomsten, onderwijsactiviteiten en toetsing. Kennis over het fenomeen onderzoek, kennis over onderzoek uit het vakgebied, en toepassing van onderzoeksresultaten worden meestal gezien als onderdeel van uitvoeren van onderzoek. De onderzoekende houding staat bij de meeste opleidingen centraal in de rationale; opleidingen beogen kritische en nieuwsgierige leraren op te leiden. De implementatie hiervan in de onderzoeksleerlijn verschilt sterk en voldoet vrijwel nooit aan het principe van constructive alignment. Onderzoekend handelen in de onderwijspraktijk werd nauwelijks teruggevonden in de onderwijsactiviteiten en toetsing van de leerlijn.