Dialogisch onderwijs en zelfstandigheidbevordering: Een onderzoek naar de praktijk van twee leraren

Samenvatting

Bij de aanname dat het de taak van de school is leerlingen te begeleiden bij de ontwikkeling van hun zelfstandigheid, kan de vraag gesteld worden welke voorwaarden deze doelstelling stelt aan de vormgeving en de uitvoering van onderwijs. In deze studie worden die voorwaarden geformuleerd uitgaande van een sociaal-culturele ontwikkelings- en leertheorie. In een tweevoudige gevalsstudie is onderzocht hoe en in hoeverre leraren, die door leerlingen en schoolleiding als goed worden beschouwd, deze voorwaarden vervullen. Omdat in sociaal-culturele theorieën het gesprek een centrale rol speelt, richt dit onderzoek zich in het bijzonder op de onderwijsleerdialoog. Door middel van audioregistratie werden dialogen vastgelegd binnen klassensituaties, waarin leerlingen aan opdrachten werken en waarbij de leraren assisteren. Het voor de dialoog kenmerkende taalgenre blijkt belangrijk te zijn bij de analyse van het verzamelde materiaal. De voornaamste bevindingen zijn dat deze goede leraren uitblinken door hun pedagogische benadering en dat zij op didactisch gebied eerder intuïtief dan systematisch op basis van leerpsychologische kennis te werk gaan.